Onbeheersbaar Erfgoed: zonder kennis geen keuze
Roerend erfgoed beheersbaar gemaakt, met kennis en keuzes (werktitel)
Op 2 november 2012 vond in Leeuwarden het symposium (On)beheersbaar Erfgoed: zonder kennis geen keuze plaats.
Dit symposium, georganiseerd door de Ottema-Kingma Stichting (OKS) in samenwerking met de Radboud Universiteit Nijmegen, ging in op behoud- en verzamelproblemen voor beheerders van roerend cultureel erfgoed.
Is het zo dat roerend cultureel erfgoed vogelvrij wordt of willen we te veel bewaren en veilig stellen? Beheerders van uiteenlopende verzamelingen worden momenteel regelmatig geconfronteerd met behoud- en verzamelproblemen, waarvan de gevolgen soms dramatisch lijken te zijn.
Waardevol roerend erfgoed, dat zijn oorspronkelijke bestemming verliest, vindt vaak geen onderdak meer bij musea, terwijl dat tot voor kort tamelijk vanzelfsprekend was. Dit geldt voor roerend erfgoed/kunstbezit en (cultuur)historische voorwerpen van overheden (bijvoorbeeld inventarissen van te herbestemmen historische stadhuizen) en van oudheidkundige genootschappen. Er zijn musea die hele collecties of grote delen daarvan willen retourneren aan genootschappen en andere vaak eeuwenoude stichtingen. Bij de kerken dreigt belangrijk religieus erfgoed, dat door sluiting van kerkgebouwen van alle denominaties zijn functie heeft verloren, op de markt te komen. Al dan niet uit financiële noodzaak willen kerkbesturen er dikwijls ‘geld van maken’ en musea zijn afhoudend om deze stukken over te nemen (door aankoop, schenking of bruikleen).
Dat deze trend momenteel gepaard gaat met een terugval in kennis – objectgerichte, specifieke kunst- en cultuurhistorische kennis – is ernstig. Die afname van kennis speelt bij vele musea die zich meer en meer op een ‘commerciële’ bedrijfsvoering moeten richten en nu te maken hebben met inkrimping van het aantal conservatoren. Het geldt eveneens voor adviserende overheidsinstellingen die vanwege bezuinigingen ook hun aantal medewerkers moeten verkleinen.
Tijdens het symposium werd deze problematiek allereerst in algemenere termen en op landelijk niveau geschetst, waarna casusgewijs Friese voorbeelden aan de orde werden gesteld; voorbeelden die tegelijkertijd weer representatief zijn voor vraagstukken die ook elders spelen – binnen Nederland maar ook buiten onze landsgrenzen.
Het verlies aan kennis en inhoudelijkheid bij musea ligt op de loer
Een bijzondere toevoeging is het artikel Bewust Verzamelen, zijnde een bewerking van de Rembrandtlezing die prof. dr Rudi Ekkart in november 2012 hield voor de leden van de Vereniging Rembrandt.
Rudi Ekkart gaat in zijn artikel in op wat in zijn ogen de horden zijn die Nederlandse musea de komende jaren moeten nemen. Ekkart benadrukt onder meer het belang van de conservator en diens wetenschappelijke kennis voor de collecties van musea.
De opname van de Rembrandtlezing in deze publicatie onderstreept de goede relatie tussen de Vereniging Rembrandt en de OKS.
Erfgoed beheersbaar gemaakt, met kennis en keuzes
Met bijdragen van:
prof. dr. Sible de Blaauw
dr. Johan de Haan
mevrouw prof. dr. Marlite Halbertsma
Sytse ten Hoeve
dr. Eloy Koldeweij
prof. dr Jos Koldeweij
prof. dr. Johan ter Molen
drs. Arnoud Odding
mr. drs. Antoon Ott
prof. dr. Paul Schnabel
mr Douwe de Vries
Mevrouw mr. drs. Jannewietske de Vries
en een speciale bijdrage van prof. dr. Rudi Ekkart
ca. 124 pagina’s
prijs 15 euro, excl. verzendkosten
verschijningsdatum: maart 2013