De Ottema-Kingma Stichting (OKS) heeft met steun van de Vereniging Rembrandt een zeldzame zestiende-eeuwse glazen beker verworven. Het gaat om een beker uit 1599 waarin 22 namen van Friese adel gegraveerd zijn. Het glas is gemaakt in Antwerpen en is beschilderd met bladgoud en versierd met mascarons en rozetjes met een turkooizen pareltje. Geen ander Nederlands museum heeft een vergelijkbaar stuk in zijn bezit. De OKS heeft het stuk in langdurige bruikleen gegeven aan het Fries Museum in Leeuwarden.
Vermoed wordt dat de beker gegraveerd is ter ere van het afleggen van de trouwbelofte van Tjerck van Heerma en Lucia van Walta. Deze gebeurtenis is vergelijkbaar met de hedendaagse verloving. Tussen de namen van Tjerck en Lucia staat het jaartal 1599. Bekend is dat zij een jaar later trouwden.
De overige namen zijn naaste vrienden uit vooraanstaande Friese adellijke families. Velen van hen zijn ‘bekenden’ van het Fries Museum: in de collectie bevinden zich schilderijen en voorwerpen van de op het glas vertegenwoordigde families.
Met de groeiende welvaart in de Nederlanden eind zestiende eeuw en zeventiende eeuw steeg de vraag naar luxegoederen. Het heldere cristallo glas dat tot dan toe exclusief in Italië werd gemaakt was hier zeer geliefd. De kennis om dit glas zelf te produceren ontbrak echter, totdat enkele Italiaanse glasblazers zich in de rest van Europa vestigden. De gegraveerde beker wordt toegeschreven aan het Antwerpse Gelaesenhuys, waar Italiaanse meesterglasblazers glas maakten dat zeer moeilijk te onderscheiden is van het Venetiaanse origineel.
Het glas vertelt verschillende verhalen. Het feit dat het is geproduceerd is in Antwerpen zegt iets over de (handels)relaties met de zuidelijke Nederlanden. De kostbaarheid van het glas illustreert de rijkdom in Friesland in deze periode. Verder wijzen de datum en de namen erop dat het glas ter gelegenheid van een verloving is gemaakt. Daarmee geeft het informatie over de ceremoniële tradities en sociale verhoudingen tussen de adel in Friesland. Dat bekend is waar en door wie de beker is gemaakt, voor wie en welke gelegenheid, is uniek. Bovendien zijn bekers uit deze vroege periode, met rijke decoratie en een persoonlijk verhaal, vrijwel niet te vinden in Nederlandse museale collecties. Daarnaast verkeert de beker in zeer goede staat.
Het glas is te zien in de tentoonstelling Verzameld werk: de rijke collectie van Friesland, die op 20 april 2019 opent. Na afloop krijgt de beker een plek in de vaste collectiepresentatie Ferhaal fan Fryslân in het Fries Museum.
 | Glazen beker gegraveerd met namen Friese adel, 1599. Bruikleen Ottema-Kingma Stichting, aangekocht met steun van Vereniging Rembrandt. Foto: Michiel Stokmans |