China, 1426-1435, Yongle
Porselein, onderglazuur blauw, H 43 cm, D mondrand 9,2 cm, D voetring 16,4 cm
Ottema-Kingma Stichting (NO 01109), in bruikleen gegeven aan Keramiekmuseum Princessehof Leeuwarden
Grote, gedrukt-bolvormige vaas op een licht concaaf verlopende voet met een lange cilindrische hals en een licht spreidende mond. De vaas heeft een vrij dikke scherf en is licht scheefgetrokken. De kleur van het glazuur neigt naar het blauwgrijs. Versierd in onderglazuur blauw met over het gehele oppervlak een kronkelende drietenige draak tussen bloemenranken, over zijn rug naar rechts kijkend. Rond de mond een band met een bloemrank tussen dubbele lijnen. De onderzijde is ongeglazuurd.
Schildering
Deze robuuste vaas met de dynamisch geschilderde draak is een imponerend stuk en een bijzonder fraai voorbeeld van het Chinese porselein uit de periode van keizer Xuande (1426-35). Het is zonder twijfel een van de belangrijkste stukken Chinese keramiek in het Princessehof. Karakteristiek is het zogenaamde heaped and piled effect. Hierbij wordt gedoeld op het effect waarbij het blauw onregelmatig is verdeeld en wisselt in intensiteit.
Dit type drakenvaas wordt in China tian qiu ping genoemd, een vorm die gedurende de regeringsperiode van Xuande voorkomt maar ook later in de 18e eeuw. Opvallend is de contrasterende voorstelling van de krachtige draak tegen de meer poëtische, ritmische achtergrond van gestileerde lotusranken. De lotus als motief komt oorspronkelijk uit India en wordt geassocieerd met het Boeddhisme. De drie-klauwige draak was een geschikt symbool om af te beelden op kostbare stukken die als gift voor buitenlandse vorsten bestemd waren, of voor de wat minder belangrijke leden van de keizerlijke familie. De mogelijkheid dat dit stuk ooit als gift fungeerde wordt ondersteund door het feit dat volgens de collectiedocumentatie de vaas verworven is op de Sangir eilanden, Indonesië.
Herkomst
Nanne Ottema, schrijft hier namelijk zelf over: "Bought in 1935 at a small antique dealer‘s shop on the Delftsche Vaart in Rotterdam, a quaint quarter of the town which has now disappeared [als gevolg van de bombardementen op Rotterdam]. It had been sent to him with a group of other blue Ming wares by his brother, who was working in the Samgi Islands [=Sangir eilanden]. As the other specimens were off colour and of no special interest, I only bought this one, which may be dated at least Hsuan-Te, like many related specimens in the Top-Kapu Museum, Constantinople".
Zeldzaam
Er zijn slechts vier andere vazen bekend die hiermee vergeleken kunnen worden, onder andere een exemplaar in het kunstnijverheid museum in Oslo. Een even zeldzame variant wordt gevormd door de soortgelijke vazen met een witte draak uitgespaard op een ondergrond van blauwe golven en bevindt zich in het Palace Museum in Beijing.
Voor wie meer wil lezen:
- B. Harrisson, Keramiek uit Azië, Leeuwarden 1985
- J. Huitfelft, Ostindisk Porselen Norge, Oslo 1993
- D. Macintosh, Chinese Blue & White Porcelain, Newton Abbot 1977
- J.A. Pope, Chinese Porcelains from the Ardebil Shrine, Washington 1956
- N. Ottema, Handboek Chineesche Ceramiek, Amsterdam 1946
Deze tekst is gebaseerd op de catalogustekst in Oosters Porselein in Nederland. Vier museum collecties , Groningen 2003, van Christiaan J.A. Jörg