Drinkhoorn van Roordahuizum
Objectnummer | OKS 2008-010 |
Vervaardiger | Canter, Albert Jacobs |
Vervaardigingsplaats | Leeuwarden (Nederland) |
Datering | 1548 / 1561 |
Objectnaam | Drinkhoorn |
Materiaal | Hoorn, Zilver |
Standplaats | Fries Museum |
Afmetingen |
Lengte hoorn 53.0 cm |
Nadere informatie? | Mail met de standplaats |
Omschrijving
De drinkhoorn van Reduzum of Roordahuizum is aan de bovenzijde en aan de punt voorzien van een zilveren montuur. De mondrand wordt door een kabelrand verdeeld in een breed gedeelte met wapens en inscripties, en een smallere strook waarop een doorlopende bladrank is gegraveerd en die eindigt in uitgezaagde bevestigingslipjes. De inscripties zijn van elkaar gescheiden door drie wapenschilden in een cirkel met daaromheen een krans van bladeren. De wapens zijn: a. een zwaan met omhoogstaande vleugels (Wiarda); b. gedeeld met bovenin drie veren en onderin drie sterren bekroond door een kwartiersmaan met de punten naar beneden (Bootsma of Boitsma); c. gehalveerd met rechts de Friese adelaar en links de twee kwartieren met bovenin een ster en onderin een klaverblad (Tjepma?). Het opschrift luidt: ‘HEER * DIRCK * PASTOER * HEER * KEMPO * VICARIS * ABBA BOITSMA * SIVRDT * TIEPMA * IORRIT * TIERCKSMA * IANCKE * IACOBS * EPE * BROERS * ZOEN * FOVDEN * HEBBEN * DESEN * HOERN * VAN * NYS * LATEN REPARREREN THOEBEHORENDE * DEN * PATROEN * VAN * RORDAHVSVM ANNO 1561’. Behalve de pastoor en de vicaris worden de namen vermeld van enkele ‘fouden’, waarmee kerkvoogden worden bedoeld. In 1595 en 1617 is deze inscriptie nog aangevuld, vergezeld van een klein gegraveerd wapen: ‘ANNO 1595 HEBBE * ICK * SIPKE * ABBEMA DEESEN * HOORN * WEDEROM * VAN * NYEVS LATEN * REPAREREN’. En ‘ANNO 1617 HEFT SIMEN DOVVES VON OP DIE GROTE TVICKSEL HEEFT DESE HOORN LAETEN REPERREEREN TOT KERK HAER EREN’. Tenslotte is nog aan de binnenkant van de drinkrand gegraveerd: ‘PIEBE IORITS WIJAERDA 1684’. De conische band om het uiteinde van de hoorn is versierd met rankenornamentiek en eindigt in een geprofileerde rozet. Aangezien de oudste inscriptie uit 1561 betrekking heeft op een reparatie moet de hoorn dus ouder zijn. Het meesterteken van Albert Canter wijst op een vervaardiging van het zilveren montuur omstreeks 1550. In deze periode voor de Reformatie werd de drinkhoorn op de zogenaamde rekendagen gebruikt door de katholieke geestelijken en kerkvoogden, die verantwoordelijk waren voor het beheer van de kerkgoederen van Roordahuizum. Nadien is deze traditie door hun protestantse opvolgers voortgezet. Reeds in 1862 werd deze drinkhoorn als een belangrijk historisch object beschreven en afgebeeld in De Vrije Fries.
Documentatie
- Fries goud en zilver / Molen, J.R. ter
- oude friesche drinkhoorn van den patroon van Roordahuizum / Buma, W.W.
- Gids voor de bezoekers der historische tentoonstelling van Friesland, gehouden in Z.M. Paleis te Leeuwarden, in den zomer van 1877
- Drinkhoorns in het Fries Scheepvaart Museum en andere Friese drinkhoorns / Hoeve, Sytse ten
- Friezen uit vroeger eeuwen : opschriften uit Friesland 1280-1811 / Walle, Hessel de
- Nederlandse drinkhoorns typologisch benaderd / Kampen, D. van